Het Belgische Instituut voor Landbouw-, Visserij- en Voedingsonderzoek (ILVO) slaagde erin om drie bandenfabrikanten – Michelin, Yokohama en Bridgestone – samen te brengen voor een demonstratienamiddag rond de preventie van bodemverdichting. Het markeert het gezamenlijk belang in de zoektocht naar oplossingen voor verschillende bodemvraagstukken. “Het gebruik van VF-banden is essentieel bij het voorkomen van bodemverdichting. Maar al je inspanningen zijn nutteloos als je dit niet doortrekt naar de aanhanger of het getrokken werktuig.”
Adriaan Vanderhasselt van ILVO stelde in zijn inleiding dat verdichte bodems een negatieve invloed hebben op wortelgroei, opname van voedingsstoffen en waterhuishouding, waardoor de groei en zelfs de opbrengst van gewassen in gevaar kunnen komen. De voornaamste oorzaak voor bodemverdichting zoekt hij bij de enorme toename van het gewicht van machines. Daarnaast is het aandeel van laat ruimende gewassen toegenomen. Dit betekent dat men later op het veld komt als de bodem gevoeliger is.
Belasting versus draagkracht
Tonnies van der Veen van Bridgestone legde op een inzichtelijke manier uit dat de bodem een dynamisch systeem is. “Het systeem probeert zichzelf optimaal te houden. Wanneer er over het land gereden is, beïnvloedt de landbouwer de bodem. Op een kopakker vind je dan ook bijna altijd een slechtere structuur omdat je daar veel meer op rijdt. Die schade treedt op omdat de belasting groter is dan de draagkracht van de bodem.” Gewicht van de machine, wiellast en bandenspanning bepalen de belasting terwijl het bodemtype en de vochttoestand de bodemsterkte bepalen. De kunst bestaat er dus in om de bodem zo weinig mogelijk te beschadigen. De ultieme oplossing is het teeltbed onbereden laten, maar dat is nog toekomst. Alternatief is om niet het land op te gaan als de bodemomstandigheden niet ideaal zijn. Gratis tools zoals Terranimo kunnen helpen bij de inschatting.
Tractie
In realiteit is het echter niet altijd mogelijk om niet het land op te gaan. Er moet dus volgens van der Veen gezocht worden naar andere manieren om de bodem zo min mogelijk te beschadigen. “Naast minder rijsporen zijn een lagere bandenspanning en voldoende tractie daarin belangrijk. Tractie is de overbrenging van de ronddraaiende beweging van de aangedreven wielen op de ondergrond. Te weinig tractie leidt tot slip waardoor er versmering van de ondergrond optreedt en dat willen we voorkomen. Een mogelijke oplossing is dan om grotere banden te gebruiken en met een lagere spanning te rijden. Dit resulteert in een grotere voetprint, dus groter contactoppervlak, dus meer tractie.”
Very high flexion
“Een bandendruk van één kilogram druk per vierkante centimeter (één bar) is beschouwd als aanvaardbaar. De bodem kan dan nog herstellen want je blijft nog boven de ploegzool met de beschadiging. In realiteit is het moeilijk om die 1 bar te bereiken. Dan kan moderne technologie helpen. Een VF-band kan veel makkelijker vervormen. Deze vervorming gebeurt in de lengte. Daardoor heb je meer nokken op de grond, meer tractie, minder slip en dus minder versmering. Gewicht en spanningstabel beperken de mate waarin de bandenspanning verlaagd mag zijn. Die tabel geeft het aantal liters lucht per gewicht aan maar ook de snelheid waarbij dat mag. Dus de constructie van zo’n VF-band is aangepast zodat die meer vervorming kan verdragen, ook bij transportsnelheden. Dit noemt men very high flexion. De banden blijven heel met minder lucht en daar zit de speelruimte.”
Tegen de heuvel oprijden
Bandenfabrikant Michelin maakte op zijn stand het voordeel van VF-banden duidelijk aan de hand van een profielkuil. Een VF-band kan veertig procent lager gaan in bandenspanning. De profielkuil maakte duidelijk dat een VF-band minder insporing en een toegenomen contactoppervlak vertoont in vergelijking met een standaard radiaalband van dezelfde maat. De druk van de VF-band bedroeg 0,9 bar, die van de standaardband 1,9 bar. Niet alleen treedt er dan minder bodemverdichting op, je zal ook minder brandstof verbruiken.
Simpel gezegd: de radiaalband moet voortdurend tegen een heuvel oprijden die hoger is dan die bij de VF-band. Onderzoek van de Harper Adams University maakte duidelijk dat een investering in VF-banden van 2,7 euro per hectare een rendement oplevert van 64 euro per hectare bij de tarweoogst (winst in brandstofverbruik niet meegerekend). Een fout die erg vaak gemaakt wordt, is dat men investeert in VF-banden of drukwisselsystemen op de tractor maar de aanhangwagen blijft op zijn oude banden staan. Vaak blijft die aanhanger op drie of vier bar en dan heeft de aanpassing aan de tractor weinig effect.
Rijden met lekke banden
Yokohama Off-Highway Tires is gekend van de Alliance-banden. Deze fabrikant toonde een opstelling die bestond uit een tractor met beladen aanhangwagen op standaardbanden. Links werd een veldspanning van 1,6 bar toegepast op de kipper, rechts een wegtransportspanning van vier bar. De diepte van de insporing laat een duidelijk verschil zien. De rechterband moet constant tegen een heuvel opklimmen die drie centimeter hoger is dan die van de linkerband. De fabrikant heeft daarom sinds 2017 VF-flotation banden voor aanhangers in zijn gamma. Specialist Gerrit Vinkers legt uit dat deze Alliance 389 VF-IMP aan 2,8 bar eenzelfde draagvermogen heeft dan een standaard flotationband aan 4 bar. “De Alliance A389 VP-IMP wordt gekenmerkt door een zeer sterk karkas dat met een dertig procent lagere bandenspanning toe kan – zelfs tot slechts 0,8 bar in het veld – en staalgordels voor minder rolweerstand en minimale uitval. Aanvankelijk heb je als bestuurder wel het gevoel op lekke banden te rijden, hetgeen enige gewenning vraagt.”
Drukwisselsystemen een must
Met de Trailxbib heeft Michelin ook een VF-band voor aanhangwagens op de markt. Met die band mag je in het veld aan 1,3 bar rijden (afhankelijk van de belasting). Maar de minimale spanning op de weg is 2,4 bar. Dus meestal zal dit ook in het veld gehanteerd worden. Dit levert een voetprint van de band op die elf procent groter is dan die bij de klassieke banden die meestal op 3,5 tot 4 bar gezet worden. Door toepassing van een luchtdrukwisselsysteem kan je wel zakken tot 1,3 bar en dit vergroot de voetprint met zeventig procent.
Van der Veen (Bridgestone) geeft vandaag als advies voor iemand die structureel op de baan moet komen met VF-banden om een drukwisselsysteem aan te schaffen. “Zo kan je in het veld met de laagst mogelijke bandenspanning rijden en op de weg met een hoge. Doe je dat niet, dan zullen het brandstofverbruik en de bandenslijtage op de weg te hoog oplopen.” Zo’n systeem heeft natuurlijk zijn prijs, zeker als je meerdere karren en getrokken werktuigen hebt. Eén van de bezoekers van deze demonamiddag loste het als volgt op: “Oogstmachines zijn heel groot en hebben grote bunkers. Waarom zou ik dan nog met mijn kipper het land op gaan? Ik parkeer op de openbare weg en de machine laadt de kipper vanop het veld.”
Dit is een artikel uit de Akkerbouwkrant. Wil je deze thuis ontvangen? Klik hier.
Tekst en beeld: Seppe Deckx
