Een verbeterde opname van mineralen, een betere schil- en bewaarkwaliteit, een remmende werking op vorming glycioalkoloïden en een brede werking tegen schurft, zilverschurft en rhizoctonia. Met Serenade heeft Bayer een serieus biologisch alternatief voor fungiciden in de diverse teelten. Onderbouwd met een lijvig dossier met consistente onderzoeksresultaten is voor de aardappelteelt een helder profiel opgesteld. “Een volgende natuurlijke stap in de richting van een geïntegreerde teelt.”
Dat Bayer in de zoektocht naar oplossingen met een lagere milieu-impact niet over één nacht ijs gaat, blijkt wel uit het feit dat rond Serenade sinds de officiële introductie in 2014 in Nederland een flinke database met onderzoeksresultaten is opgebouwd. Op veel plekken en onder diverse omstandigheden is de werking beproefd. De hoge verwachtingen maakt Serenade tot dusver waar. “Een sleutelproduct in resistentie- en residumanagement”, aldus Jolanda Wijsmuller, specialist biologische gewasbeschermingsmiddelen bij Bayer.
Serenade
Serenade is gebaseerd op een unieke, van nature in de bodem voorkomende bacteriestam, Bacillus subtilis QST 713. Het is een fungicide en heeft een brede werking tegen schimmels. De werking van Serenade komt tot stand door actieve componenten gevormd door Bacillus subtilis QST 713 tijdens het productieproces. Daarnaast heeft Serenade ook een direct bio-stimulerend effect op de plant. “De ontwikkeling is al een paar decennia geleden begonnen. Deze bacteriestam is geselecteerd vanwege zijn hoge effectiviteit tegen schimmels bij zowel een toepassing in de bodem als op het blad. Oftewel, Serenade bevat microbiologie die de plant versterkt tegen abiotische stress en kan tevens schimmels bestrijden.”
Met name preventief
Serenade is het beste te vergelijken met een breedwerkend fungicide, ook wel multisite genoemd. Het is niet resistentiegevoelig en werkt met name preventief. Samen met de keten is gekeken naar de introductie van het biologische middel in de aardappelteelt. Op basis van tientallen proeven is eind 2018 een registratie gerealiseerd in de aardappelteelt. “In 2018 is een project opgestart met jaarlijks dertig tot veertig telers per jaar met even veel locaties waarop we de werking vergeleken met de praktijktoepassing van de boer. We hebben sinds 2018 enorm veel praktijk data verzameld om op tafel te krijgen en te onderbouwen wat Serenade brengt in de aardappelteelt.” In vijf jaar tijd zijn proefresultaten verzameld van honderdvijftig percelen. Overal betrof het objecten met analyses in zes herhalingen. Daarbij zijn in het onderzoek zaken als voorvrucht, gewasrotatie, grondsoort en bemesting meegenomen. “2018 was een testjaar voor het project, tussen 2019 en 2022 hebben we een consistente database opgebouwd met daarin onderzoeksresultaten in combinatie met allerlei parameters.”
Sylvana onbehandeld (links) in vergelijk met Sylvana behandeld (rechts).
Profiel in aardappelteelt
Met een dik dossier met onderzoeksresultaten is Bayer er goed in geslaagd om een helder profiel te ontwikkelen voor de inzet van Serenade in de aardappelteelt. “Als we kijken naar pootgoed dan is de kwaliteit van het product enorm belangrijk. Serenade zetten we in tegen Rhizoctonia, zilverschurft en gewone schurft en vanwege een verbeterde mineralen opname. Vooral ijzer en calcium zorgen voor een betere schilkwaliteit en bewaring.” De behandeling wordt geadviseerd in combinatie met de normale dosering chemische middelen. “We hebben tevens gezien dat een behandeling met Serenade in de nateelt een opbrengstverhoging geeft van gemiddeld vier procent. Dit komt door de verbeterde vitaliteit van het pootgoed..”
In zetmeelaardappelen zijn de proeven zo uitgevoerd dat Serenade wordt ingezet om chemie volledig te vervangen. “Uit de proeven blijkt dat dit kan, zonder dat je opbrengst oplevert. De inzet van Serenade levert dus een milieuvoordeel op.” Daarnaast heeft de toepassing van Serenade een remmende werking op de ontwikkeling van glycoalkoloïden. Dit kan belangrijk zijn in verband met de productie van eiwitten vanuit zetmeelaardappelen. Wijsmuller somt de voordelen voor de inzet in zetmeel op. “Het milieuvoordeel, een betere bewaarkwaliteit en een verminderde vorming van glycoalkoloïden.”
Reductie inzet chemische middelen
Insteek voor de proeven in consumptieaardappelen is geweest om te kijken naar een flinke reductie van de inzet van chemische middelen. In de proeven is een traditionele volle dosering gewasbeschermingsmiddelen naast een halvering plus volle dosering Serenade gelegd. “De resultaten zijn gelijk, waardoor je kunt stellen dat je voor de bestrijding van Rhizoctonia, schurft en zilverschurft met vijftig procent minder milieu-impact kan. De schilkwaliteit en de remming van de vorming van glycooalkoloïden zijn de extra voordelen waar je van profiteert.”
Volgens Wijsmuller is de potentie van Serenade enorm en de interesse groot. “Ieder jaar hebben we telersbijeenkomsten georganiseerd, waarbij we de resultaten hebben gedeeld. We zien ook de omzet toenemen, dus Serenade krijgt serieus een plek.” Het onderzoek houdt ook nog niet op. Het aankomende jaar wordt opnieuw herkomsten pootgoed uitgeplant dat het afgelopen jaar met en zonder Serenade is geteeld. Ook worden er internationaal proeven gedaan om de dataset verder aan te vullen.
Uien- en bloembollenteelt
De focus ligt volgens Jolanda Wijsmuller niet alleen in aardappelen. “Serenade heeft een breed etiket voor verschillende teelten. In 2023 gaat het onderzoek geïntensiveerd worden in andere teelten zoals bijvoorbeeld de uienteelt en de bloembollenteelt. Ook wordt Serenade al vrij veel ingezet in de tuinbouw. Denk aan tomaten, aardbeien, kleinfruit, grootfruit en sierteelt. De effectieve bestrijding van ziektes bij een bladtoepassing en de gunstige effecten van een bodemtoepassing op de bestrijding van wortelziektes en het positieve effect op het wortelgestel en betere opname van mineralen spelen daarbij Voor Bayer is de doorontwikkeling van Serenade een speerpunt. Het biologische alternatief brengt volgens Wijsmuller veel dimensies naar boven. “De druk op chemische gewasbescherming neemt toe. Je wilt de teler wel oplossingen blijven bieden. Serenade heeft aangetoond dat het middel een belangrijke rol kan spelen in geïntegreerde teeltsystemen”
Serenade in België
In België is Serenade in aardappelen pas sinds eind 2022 toegelaten waardoor in 2023 de focus ligt op demonstratie en uitbreiden van de dataset.
Tekst: Martin de Vries
Beeld: Bayer
