De 430 meter lange Bauer Linestar 9000 lineaire pivot op het akkerbouwbedrijf van Mark Geling in Zeewolde is een regelrechte blikvanger. Sinds dit voorjaar beregent de akkerbouwer zijn huiskavel ermee. Aan belangstelling voor deze (nog) niet alledaagse beregeningsinstallatie geen gebrek. “Ik kan niet naar een feestje of een open dag gaan, of mensen beginnen erover”, vertelt Geling.
Het is dan ook een mooi systeem, waar de akkerbouwer heel tevreden over is. Maar hij heeft ook al plannen om hem voor komend jaar verder te optimaliseren.
Bauer Linestar 9000
De Bauer Linestar 9000 van Geling is de vierde lineaire pivot in Nederland. Met zijn lengte van 430 meter is het wel meteen de grootste van het land. Geling schat dat van alle pivots op de wereld 95 procent een centerpivot is. Deze centerpivots draaien in een cirkel om een bron heen. De lineaire pivot van Geling is 430 meter lang en loopt in de volle breedte van voor naar achter over de huiskavel van bijna zeventig hectare. Naar behoefte voorziet het systeem het gewas via een fijne regen van water, dat al rijdende uit de naastgelegen sloot wordt opgezogen.
De pomp, die op de maincart over een strook naast het kavelpad rijdt, is aangedreven door een honderd PK motor die voor het beregenen op veertienhonderd toeren draait. Omdat er een kavelpad zit tussen de maincart en de sloot, maakte leverancier Smits Veldhoven een extra lange en opklapbare zuigarm. Als er niet beregend wordt, kan de arm omhoog worden gelierd voor een vrije doortocht over het kavelpad. De motor drijft eveneens een generator aan. Met de 380 Volt elektriciteit die de generator produceert worden de wielen aangedreven. Vier wielen zitten er onder de maincart, met onder andere de dieseltank, motor, pomp en bedieningskast.
Via een app aansturen
In het perceel rijden zeven wielstellen met ieder twee achter elkaar lopende wielen op een onderlinge afstand van circa zestig meter. Twee sensoren die draadloos in verbinding staan met een ondergrondse stuurkabel zorgen dat het systeem precies parallel aan de sloot blijft rijden. Met behulp van een taster en een poortje kan de teler de installatie automatisch op de juiste plek laten stoppen. Doordat de pivot voorzien is van een gps-zender, zal de machine volledig automatisch via een app kunnen worden aangestuurd. Hiervoor zullen in de week na het interview de laatste plooien worden gladgestreken. Als de pivot op gps werkt, vormen de taster en de poortjes de dubbele beveiliging van het systeem. Uiteraard kan de machine ook op het juiste moment handmatig worden stopgezet door te klokken.
Fijne regen
De spuitboom is opgebouwd uit zeven spanten van elk bijna zestig meter lang met aan het eind een vrije overhang. Aan de boom hangt om de drie meter een nozzle met daarin een ronddraaiend verdeelschijfje waar het water op valt. Zo ontstaat een fijne regen, die van een hoogte van ongeveer twee meter naar beneden valt. “Dit systeem zorgt voor een fijne verdeling. Er is minder windgevoeligheid dan bij beregenen met een haspel. Van al het water komt 98 procent nu op de juiste plek. Er komt geen hele plens water ineens. Dat is beter voor gewas en grond. Dankzij de fijne regen slaat de grond minder snel dicht”, aldus Geling.
Stuursysteem
De pivot loopt dwars op de bewerkingsrichting. Geling kan per gewas de grootte van de gift bepalen door middel van de voortbewegingssnelheid. Die is maximaal 110 meter per uur. De wielstellen worden los van elkaar aangestuurd. Tussen de verschillende spanten zitten stuurkabels, waarmee de Linestar bepaalt of hij recht staat of niet. Blijft een spant achter ten opzichte van de voorgaande, dan gaat het wielstel rijden. Vervolgens gaat van het daaropvolgende spant het wielstel rijden. Zo kruipt de pivot als een slang door het land.
Geling vertelt dat de Linestar 9000 goed bij zijn bedrijf past. “Onze kavel leent zich er goed voor. Het is een lange, rechte kavel. We kunnen hem bijna in zijn geheel meepakken.” Alleen de hoek naast de bedrijfsgebouwen voorop de kavel en de hoek achterop, die door ligging aan snel weg A27 niet helemaal loodrecht is, kunnen door de pivot niet beregend worden.
Met name zaaiuien beregenen was uitdaging
Het bouwplan van Geling bestaat uit consumptieaardappelen, zaaiuien, bieten, mais, en tarwe. Met name de resultaten van de zaaiuien waren voor de akkerbouwer aanleiding om zich te oriënteren op een pivot. “Het was elk jaar lastig de uien goed boven te krijgen. We beregenden met de haspel met een fijne nozzle en hoge druk. Het resultaat was vaak teleurstellend.
De verdeling was ongelijk, zeker onder invloed van de wind. Dus herhaalden we de beregening, maar kregen dan te maken met korstvorming. Om die te breken moesten we eggen, maar daarbij loop je het risico kiemplantjes te verstikken. Dan moet je weer beregenen. Als het tegenzit, ben je zo drie keer aan het beregenen. Met de pivot beregenen we een dag na het zaaien. Met één gift krijgen we een egale opkomst.” Druppelirrigatie was voor Geling geen optie. “Ik had vooral te maken met opkomstproblemen. Dan heb je aan druppelirrigatie niets. Bovendien kost het elk jaar opnieuw geld en zit je aan het eind van het seizoen met een boel afval. Het is meer storingsgevoelig. Omdat we in de toekomst steeds vaker mechanische onkruidbestrijding gaan inzetten, zouden we de irrigatieslangen diep moeten wegleggen. Dan heb je er voor kiemplanten nog minder aan.”
Beregenen met minder kosten
Voorafgaand aan de aanschaf van de Bauer Linestar 9000 ging Geling er vanuit dat hij de pivot alleen zou gaan gebruiken in de uien en de aardappelen. Maar volgens Smits Veldhoven zou het daar niet bij blijven. Dat klopte. “Het systeem staat er toch. Dus beregenen is heel laagdrempelig. En de variabele kosten zijn relatief laag. Dat komt met name doordat we per kubieke meter water maar één derde van de hoeveelheid brandstof nodig hebben ten opzichte van beregenen met een haspel. Dit komt doordat er veel minder druk nodig is. Bij een haspel is tien bar druk benodigd. Voor de pivot is drie bar druk op de boom genoeg. Daarbij kan ik nu per uur honderdvijftig kubieke meter beregenen in plaats van tachtig kuub met een haspel.
Omdat de pivot zo gemakkelijk over het land rijdt, ga je ook vaker beregenen met een lagere gift. Zo houd je de vochttoestand veel constanter.” Geling vertelt dat de pivot in aanschaf ongeveer 2,5 keer zoveel kost als een haspel. “Door besparing op brandstofkosten denk ik dit binnen een aantal jaren terug te verdienen.
Bovendien kreeg ik subsidie vanuit een Europees project. Dat maakte de aanschaf een stuk aantrekkelijker”, vertelt de akkerbouwer die zich intussen al oriënteert op een volgende noviteit: een schoffelmachine die ook tussen de planten kan schoffelen.
Optimaliseren
Geling is zeer enthousiast over de nieuwe beregeningsinstallatie, die inmiddels tweehonderd uren op de teller heeft staan. Hij ziet 2023 echter vooralsnog als een leerjaar. “Het gaat voor negentig procent zoals ik het wil, maar op een paar punten kunnen we het systeem nog wat optimaliseren. Het sturen mag bijvoorbeeld nog wat stabieler. Dat scheelt in de breedte van de rijsporen. Dat is een kwestie van goed afstellen van de stuurkabels.
Daarnaast willen we de nozzles ter hoogte van de wielen verder van de boom zetten. Nu zien we namelijk dat de wielen door natte grond moeten rijden. Dat kan onnodig spoorvorming geven. Daarom worden er ter hoogte van de wielstellen dwarsbuizen, zogenaamde backbooms, voor- en achterop de boom gezet. Aan het eind van deze dwarsbuizen zit een nozzle. Afhankelijk van de rijrichting wordt bepaald of de nozzle voor- of achterop water geeft. Zo kunnen de wielen altijd over droge grond rijden.”
Op het moment van het interview moet de akkerbouwer de gift individueel handmatig per gewas instellen. “Maar vanaf volgend week kan hij ook volledig op gps werken. De pivot kan dan volledig autonoom van voor naar achteren rijden en per gewas de voortgangssnelheid, en dus de gift, aanpassen. Gps zit er al op. Alleen de software moet nog geïnstalleerd worden en ik moet er nog uitleg over krijgen. Dan wordt beregenen nog gemakkelijker”, besluit de akkerbouwer.
Dit is een artikel uit de Akkerbouwkrant. Wil je deze thuis ontvangen? Klik hier.
Tekst en beeld: Gerben Hofman
