Verschillende organisaties uit de brede landbouwsector hebben teleurgesteld gereageerd op de definitieve versie van het digitaal kunstmestregister. Eerder was er sectorbreed aangedrongen op een versoepeling van het registratieproces en vooral de administratieve last. Maar de Vlaamse overheid is hier volgens de organisaties maar beperkt aan tegemoet gekomen.
Boerenbond zegt ‘ontgoocheld’ te zijn. “Het digitale systeem dat de Mestbank heeft uitgewerkt is er eentje uit het stenen tijdperk. Voor een Vlaamse overheid die toch uitgesproken ambities heeft rond digitalisering en inzet op administratieve vereenvoudiging, is dit toch zwaar onder de lat. Het systeem is uitgerold zonder automatische gegevensuitwisseling en ook het only once-principe (geen dubbele registratie) ontbreekt.”
De landbouworganisatie erkent dat de Vlaamse overheid de landbouwsector enigszins tegemoet is gekomen. De eerste versie van het digitaal register was door de landbouwsector resoluut van tafel geveegd. “In de versie die eerder deze maand is goedgekeurd zijn een aantal verbeterpunten aangebracht, op ons verzoek”, klinkt het.
Meer tijd gekregen voor registratie
Zo krijgen land- en tuinbouwers die een positieve bedrijfsevaluatie hebben, meer tijd voor de registratie (30 dagen in plaats van 7 dagen). Daarnaast is er de garantie dat er zo snel mogelijk een systeem voor automatische uitwisseling van gegevens komt zodat bijvoorbeeld de gegevens die de handelaar noteert in zijn verkoopregister dan automatisch kunnen worden doorgegeven aan de boer voor zijn aankoopregister. Dit geldt ook voor de gegevens uit teeltopvolgingssystemen.
Alhoewel deze aanpassingen, die de administratieve last iets verlagen, de goedkeuring wegdragen van Boerenbond, is de landbouworganisatie alles behalve tevreden. “Over wat nu goedgekeurd werd, zijn we om het zacht uit te drukken niet enthousiast. Met een beetje goede wil en vertrouwen kon het allemaal veel eenvoudiger en efficiënter.”
Boerenbond is verder “ontgoocheld” in de definitieve bepaling dat boeren in gebiedstype 0 enkel een beroep kunnen doen op de verlengde termijn van 30 dagen indien men een bedrijfsevaluatie laat uitvoeren. “Zoiets is onbegrijpelijk. Wie het sowieso goed doet, moet dus eerst nog eens stalen laten nemen en een evaluatie laten uitvoeren vooraleer gebruik te kunnen maken van de versoepelde regeling die geldt voor bedrijven in gebieden die het minder goed doen, maar die wel een individuele goede bedrijfsevaluatie hebben.”
Kunstmestregistratie om waterkwaliteit te verbeteren
Om een realistisch beeld te krijgen van de werkelijke hoeveelheid kunstmest die op de Vlaamse velden belandt, heeft minister van Omgeving Zuhal Demir het verplichte digitale kunstmestregister ingevoerd, dat nu definitief start op 1 april. Handelaars van kunstmeststoffen en landbouwers moeten een digitale kunstmestboekhouding aanleggen. Uit cijfers van de Vlaamse Landmaatschappij (VLM) bleek immers dat een kwart van de gecontroleerde landbouwers minder dan 80 procent van de gebruikte hoeveelheid kunstmest doorgeeft aan de overheid. Er belandt in werkelijkheid dus meer kunstmest op de velden dan dat is aangegeven en dat is nefast voor de waterkwaliteit.
Boerenbond is niet tegen een kunstmestregistratie an sich om de waterkwaliteit te verbeteren, maar stelt dus vraagtekens bij het systeem dat nu is uitgerold. Dat geldt ook voor de verenigingen van de graansector (Fegra), de kunstmestsector (BelFertil) en meststofsector (Vegrom) die al sinds 2019 voorstellen op tafel zeggen te hebben gelegd om de waterkwaliteit aan te pakken.
In een gemeenschappelijk bericht laten ze weten zwaar teleurgesteld te zijn in de definitieve versie van het digitaal kunstmestregister. Zij spreken over een “een zware, disproportionele en dure administratieve last die baadt in de juridische onzekerheid, gekoppeld aan een al even onduidelijke blootstelling aan extra lokale belasting.”
Groot gedeelte kunstmest niet eens in Vlaanderen gebruikt
De drie organisaties plaatsen openlijk vraagtekens bij het nut en de relevantie van het systeem. Zij merken bijvoorbeeld op dat 90 tot 99% van de kunstmestproductie en handel in Vlaanderen niet voor gebruik in Vlaanderen zelf is. “En door toenemende opslag van meststofproducten staan aankoop en gebruik veel meer los van elkaar, waardoor de relevantie van een quasi real-time registratie van deze data in het kader van Vlaamse gebruikscontrole stevig in vraag gesteld kan worden”, voegen zij toe aan de lijst met bezwaren.
Behalve dat het systeem zijn doel voorbij streeft, zadelt het de sector ook nog eens op met een onnodige kostenpost. “Het digitaal kunstmestregister zal in volle coronatijden heel wat financiële en administratieve lasten met zich meebrengen, die vooral voor de Vlaamse KMO’s aanzienlijk kunnen zijn. Denk hierbij aan extra investeringen in personeel en ICT-materiaal”, aldus de drie organisaties. Hiermee zouden Vlaamse spelers concurrentieel nadeel oplopen ten opzichte van niet-Vlaamse handelaren waar de registratieplicht niet geldt.
Constructief overleg
Fegra, BelFertil en Vegrom benadrukken dat ze mee willen werken aan plannen om tot een verbetering te komen van de waterkwaliteit en zegt ondanks hun teleurstelling open te blijven staan voor een constructief overleg.
Bron: VILT
