Schoffel is belangrijke schakel in totaalproces

Op het biologisch akkerbouwbedrijf van Sjaak en Aga Twisk wordt gewerkt met mechanische schoffels. Een bewuste keuze in het schoffelmanagement. Op het bedrijf bepalen de vaste medewerkers gedurende het groeiseizoen waar en wanneer welke schoffel wordt ingezet op het Flevolandse bedrijf dat bestaat uit een akkerbouwtak, een melkveetak en een gedeelte fruitteelt. 

Vorig jaar zijn er door het bedrijf meerdere schoffels aangeschaft, enkele voorzien van onder andere vingerwieders, torsiewieders en met GPS-techniek. Alle nieuwe schoff els komen van HAK en worden ingezet in meerdere teelten. De werkbreedtes variëren van 2,25 meter in de kno? ook, drie meter voor koolgewassen en tot 3×2,25 meter voor de uien waar juist extra capaciteit nodig is. Op de percelen van Maatschap Twisk komen onkruiden voor als muur, straatgras, klein kruiskruid, melden, stekels en distels.

Bouwplan

Het echte schoffelmanagement begint echter al bij het vaststellen van het bouwplan. Bij Maatschap Twisk bestaat het bouwplan dit jaar voornamelijk uit pootgoed, peen, witlof en diverse kool- en groentesoorten. Daarnaast wordt er in samenwerking met twee andere biologische akkerbouwbedrijven in Flevoland een groot areaal aan uien verbouwd. De uienteelt neemt in al haar facetten een zeer belangrijke plaats tijdens het komende groeiseizoen.

Teeltrotatie

Ook wordt er in de teeltrotatie rekening gehouden met de onkruidbestrijding. “Op percelen waar witlof heeft gestaan doen we daarna aardappelen, omdat de opslag die de witlof geeft redelijk goed geschoffeld kan worden in de aardappelen. Dat soort overwegingen nemen we zeker mee in de teeltrotatie en bij het vaststellen van het bouw- en teeltplan”, aldus Luijkx. Omdat het een biologisch bedrijf is en er meerdere landbouwtakken worden bedreven loopt er veel personeel rond. Die groep wordt aangestuurd door Sjaak en zijn vaste medewerkers. Luijkx licht toe hoe er bij Maatschap Twisk wordt omgegaan met het schoffelmanagement. “Goed schoffelmanagement betekent goed ploegen. Bij groenbemesters is het onderwerken erg belangrijk, zeker omdat er steeds minder (nacht)vorst overheen gaat in het huidige Nederlandse klimaat. Daarnaast leggen wij hier al sinds de omschakeling naar biologisch jaarlijks één of meerdere keren vals zaaibed aan op alle percelen waar we een rug voor moeten frezen (aardappelen, pastinaak, witlof en wortelen, red.). Hierdoor gaat het rijenfrezen ook nog eens een stuk soepeler.”

Pyramide

Omdat de aardappelen worden gepoot met een all-in-one poter bestaat er voor Luijkx en zijn collega’s geen mogelijkheid om tijdens het aan frezen ook nog wat onkruid weg te pakken. “Daarom gaan we na het poten twee keer met een schoffel door het perceel en wordt de grond één of twee dagen later weer aangeaard. Hierdoor kan het geschoffelde onkruid goed wegdrogen.” Hierbij kiest Luijkx voor een pyramidevorm. “Het kleine onkruid dat bovenop de rug staat, wordt hierdoor verstikt. We lopen daarna met enkele Roemeense collega’s nog door het perceel om de overige reeds zichtbare onkruiden te verwijderen.”

Voor alle teelten geldt dat er gewerkt wordt met een lichte trekker om zodoende de bodem zoveel mogelijk te ontzien. Bij de wortelen, witlof en pastinaak wordt er na a?oop niet aangeaard, omdat bij die gewassen de lucht in de rug van vitaal belang is voor de kwaliteit van het gewas. “We gebruiken ook hier HAKschoffels, omdat deze heel slank zijn vanwege de speciale constructiewijze. Die slanke vorm levert minder gewasschade op en zorgt ervoor dat we wat langer door het gewas kunnen blijven rijden.”

Luijkx: “Het gewas heeft minder te lijden onder schoffeltechnieken dan wanneer er met chemie gewerkt wordt”

Werkbreedte

Ook de plantuien worden niet geëgd. Maatschap Twisk gebruikt in die teelt een HAK-schoffel die op GPS rijdt. Luijkx: “Om te voorkomen dat we klem komen te zitten qua capaciteit hebben we de werkbreedte verbreed en zijn we van handmatig overgegaan op het schoffelen met behulp van GPS. Dat was in het begin wel even wennen. Vooral omdat we moesten zoeken naar de juiste instelling van schijven, maar als je eenmaal het spoor gevonden hebt, dan levert de schoffel mooi werk af.”

In de kool werd aanvankelijk ook met GPS gewerkt, maar Luijkx zag vorig seizoen dat handmatig in die teelt minstens zo eff ectief is. “Tijdens de tweede en derde keer schoffelen van kool willen wij de kool ‘aanaarden’. Hiervoor moeten we met hogere snelheid door het gewas rijden om grond in de rij te brengen waardoor het kleine onkruid in de rij verstikt. Met een lagere snelheid in combinatie met GPS wilt dit niet zo goed. Daarom is de GPS dus weer van de schoffel afgehaald.” Dat alle schoffels van HAK zijn, is min of meer toeval. Luijkx: “Het merk is voor ons niet leidend, we hebben bijvoorbeeld ook een Treffler-wiedeg en een schoffelbalk van Steketee staan. Maar het feit dat er op de vernieuwde schoffels van HAK geen parallellogram zit, maar een verticale geleider vinden wij wel heel prettig. De elementen gaan daardoor kaarsrecht op en neer en dat zorgt – in ieder geval in de polder – voor een nog eff ectievere onkruidbestrijding.”

Lichte schoffels

Luijkx ziet vanuit zijn eigen praktijkervaring nog meer redenen om alle basistechnieken voor het schoffelen via HAK aan te schaffen. “We werken al jaren met de schoffels van HAK, omdat die de bodem mooi volgen. De nieuwste HAK-schoff els zijn mooi licht gebouwd, dat is zeker een voordeel als je kijkt naar de bodemdruk. Vorig jaar hebben we wel aanpassingen verricht aan de HAK-schoffel omdat het frame iets te licht gebouwd was. Dat is netjes opgelost door HAK en nu is de schoff el nog steeds licht, maar is het frame een stuk sterker geworden. Daarnaast is onze dealer Weevers B.V. te Swifterbant dealer van de machines van HAK. Ze staan dag en nacht klaar voor service wat ook mee speelt in onze keuze.” “Daarnaast is alles van HAK met elkaar uitwisselbaar, oud of nieuw alles is gestandaardiseerd. Dat is een groot voordeel voor ons, omdat we hier bij Twisk ook ‘oudere’ schoffelbalken van HAK hebben. Dit geeft ons de mogelijkheid om bijvoorbeeld schoffels, schijven, vingerwieders en torsiewieders uit te wisselen mocht het nodig zijn gezien de omstandigheden. Dan is het wel ?jn, dat ook die compatible is met de nieuwe schoffel.”

Luijkx: “De nieuwste HAK-schoff els zijn licht gebouwd, dat is een voordeel als je kijkt naar de bodemdruk”

Milieu

“Het dicht op de rij schoffelen met behulp van GPS, past ook prima in de precisielandbouw-visie in de gangbare akkerbouw. En natuurlijk ook de milieu aspecten. Mechanisch schoffelen kan één of twee bespuitingen uitsparen waardoor de milieudoelstellingen gehaald kunnen worden. Tot slot heeft het gewas minder te lijden onder schoffeltechnieken, dan wanneer er met chemie gewerkt zou worden en geschoff elde bodems bevatten meer lucht, wat weer goed is voor de wortelvorming.”

De ervaren teler ziet om zich heen en bij schoffelbijeenkomsten dan ook steeds vaker gangbare telers opduiken. “Het sentiment in de samenleving verandert en de landbouw moet zich daaraan aanpassen. Sjaak Twisk besloot al eind jaren tachtig om biologisch te telen en dat krijgt wel meer en meer navolging. Een belangrijk aspect bij een biologisch bedrijf is het goed voor elkaar hebben van je machinepark. Zoals mijn vader en opa altijd al zeiden, één jaar je onkruid laten staan, is zeven jaar uit wieden gaan. Een schoffel is een belangrijke schakel in dat geheel. De aanschaf kost misschien veel, maar het kost nog veel meer als de boel niet voor elkaar is. Niet alleen vanwege extra arbeid, maar ook qua opbrengstderving en langjarige effecten op de bodem.”

Meer informatie

Meer informatie over de HAK schoffels?
W: www.haknl.com