De natte landerijen vorig najaar en deze winter bepalen volgens de Gelderse akkerbouwer Bert Wall grotendeels hoe hij dit jaar zijn bouwplan inricht. “Ik heb maar liefst twintig procent van mijn bouwplan om moeten gooien door die natte omstandigheden. Ik had graag afgelopen najaar meer wintertarwe ingezaaid, maar zal het bouwplan op een andere manier moeten invullen.”
Akkerbouwer Bert Wall woont op een Heerlijkheid in het Gelderse Leur en wil er nooit meer weg. “Mijn opa pachtte al van Baron Van Verschuer en nog steeds pachten wij grond van deze familie.” In totaal bewerkt het Gelderse akkerbouwbedrijf ruim zevenhonderd hectare. Hiervan is een deel eigendom en verder zijn de percelen zowel éénjarig als langjarig gepacht. Ook verbouwt Wall samen met enkele collega-akkerbouwers gewassen in deelteelt.
Bedrijfsopvolging door zoon Bart
“Mijn zoon Bart volgt momenteel een studie aan de Agrarische Hogeschool in Dronten en wil op termijn het bedrijf voortzetten.” Al heeft Wall heel veel machines, de gronden die ver van de thuislocatie liggen zijn door loonwerkers bewerkt. Dit zorgt ervoor dat werkzaamheden op het juiste moment kunnen zijn uitgevoerd en maakt de eigen bedrijfsvoering flexibeler. Daarnaast voert Wall zelf ook loonwerkzaamheden uit voor collega’s, zoals gewasbescherming, dorsen van granen en het poten en rooien van aardappelen. De gronden waar de Gelderse akkerbouwer op teelt zijn heel divers, dat loopt uiteen van lichte zandgronden tot rivierkleigronden die zestig procent afslibbaar zijn.
Ecorobotix Ara Spotsprayer
Wall moest het bedrijf al op jonge leeftijd overnemen, nadat zijn vader op jonge leeftijd overleed. Samen met zijn moeder zette hij het bedrijf voort. Het bewerkte areaal groeide in de jaren gestaagd tot de huidige omvang. “Onze hoofdmoot is pootgoed en consumptieaardappelen. En verder nog eerste- en tweedejaars plant-en zaaiuien.” Wat teeltoptimalisatie betreft, om de bodemstructuur te verbeteren, zaait hij wintergranen in. Dit jaar kon hij slechts dertig hectare wintertarwe zaaien als gevolg van het zeer natte weer. Wall: “Het weer speelde een enorme rol en de landerijen waren eenvoudigweg té nat.
Bouwplan
De Gelderse akkerbouwer teelt ook zomer- en winterkoolzaad voor de veredeling en normaliter ook graszaad. Naast deze teelten heeft de akkerbouwer suikerbieten en cichorei in zijn bouwplan. “Cichorei heb ik drie jaar geleden ook al eens geteeld, maar omdat de financiële opbrengst tegenviel ben ik er ook weer mee gestopt. Dit jaar heb ik de keuze gemaakt om wederom cichorei te telen, vooral vanwege het feit dat de prijzen en de leveringscondities verbeterd zijn.”
Speciaal voor de uien-, cichorei- en suikerbietenteelt heeft hij een EcoRobotix ARA spotsprayer met een werkbreedte van zes meter gekocht. Zodoende kan hij heel plaatsspecifieke bespuitingen uitvoeren en de inzet van chemische gewasbeschermingsmiddelen tot wel 95 procent reduceren. In de cichorei krijgt hij hiervoor zelfs een duurzaamheidstoeslag. Wall: “Ik ga dit jaar voor het eerst met deze machine aan de slag. De werkbreedte van zes meter strookt mooi met de zaaibreedte van mijn zaaimachines. Ik ga dit jaar mijn uien voor het eerst zaaien op bedden van 2 in plaats van 2,25 meter. Hiervoor heb ik een nieuwe Agricola driebeds precisiezaaimachine aangeschaft. Mijn bieten en cichorei zaai ik met een elektrische aangedreven Kverneland Monopil precisiezaaimachine eveneens met een werkbreedte van zes meter.”
“Natte weer bepaald bouwplan”
De natte landerijen vorig najaar en deze winter bepalen volgens Wall grotendeels hoe hij zijn bouwplan inricht. “Ik heb maar liefst twintig procent van mijn bouwplan om moeten gooien door die natte omstandigheden. Vorig voorjaar was het ook al zo nat en toen heb ik een deel van de aardappelen te laat geplant en had daardoor gemiddeld zo’n tien procent minder opbrengst per hectare.” De teler heeft zelfs twaalf hectare aardappelen gewoonweg in de grond moeten laten zitten. “Omdat deze niet te rooien waren, zo drassig was het land.”
Noodgedwongen moest Wall door de weersomstandigheden meer fungiciden inzetten tegen phytophthora. Toch kon hij de ziektes goed in de hand houden. De akkerbouwer spreidt het teeltseizoen van de aardappelen door zowel vroege rassen als Première en Zorba te telen als latere rassen zoals Agria, Fontane, Innovator en Markies.
Al is de Gelderse akkerbouwer zelf niet zo technisch, toch zijn veel van zijn machines uitgerust met de laatste technische ontwikkelingen. Zo zijn twee van zijn drie maaidorsers uitgerust met plaatsspecifieke opbrengstmeting en ook de twee AVR Puma 4.0 vierrijige aardappelrooiers kunnen plaatsspecifiek de opbrengst in kaart brengen. Verder zijn alle tractoren voorzien van RTK-GPS.
Perceelverbetering
Om de bodem te optimaliseren gebruikt de Gelderse akkerbouwer bodemverbeteraars zoals compost en champost en strooit hij kalk en gips. Daarnaast betrekt hij van geitenhouders vaste geitenmest. Door deze maatregelen wordt het organische stofgehalte in de grond op niveau gehouden en houdt de bodem beter vocht vast. Nog een maatregel om de gronden te verbeteren is kilveren. “Deze zomer heb ik ook twee percelen, die ik recent heb aangekocht, laten kilveren met als reden om de waterhuishouding te verbeteren. We hebben ze ook gelijk gedraineerd.”
Naast deze maatregelen zaait de akkerbouwer ook zoveel mogelijk groenbemesters. Zijn favorieten zijn gele mosterd, bladrammenas en Italiaans raaigras. De laatste vooral als vanggewas na maisteelt op zandgronden. “Reden om dan Italiaans raaigras te zaaien als groenbemester is dat je wat meer massa krijgt.” Er zijn natuurlijk ook regels die teeltomstandigheden juist moeilijker maken, zoals de beruchte 1 oktober maatregel. Wall heeft een oplossing gevonden door gewoonweg alle vroege aardappelrassen op zandgrond te telen en de latere rassen op klei.
Lichte (oogst)machines
Om zijn groenbemesters te zaaien, maar ook te verkleinen en in te werken, heeft Wall afgelopen zomer een nieuwe getrokken Pöttinger Terradisc 6001 gekocht. Op deze machine is een zaaimachine gemonteerd. “Reden dat wij deze machine aangeschaft hebben, is omdat hiermee de grond ondiep kan zijn bewerkt na de oogst en direct groenbemester kan zijn gezaaid. Door de werkbreedte van zes meter in combinatie met een hoge rijsnelheid kan in korte tijd een groot areaal worden bewerkt en ingezaaid.”
Omdat de bodem de belangrijkste productiefactor is voor een akkerbouwer, doet hij er alles aan om de bodemdruk zo minimaal mogelijk te laten zijn. Vandaar ook dat een groot deel van zijn tractoren is uitgerust met VF-banden, al dan niet in combinatie met een bandenspanning drukwisselsysteem. “De Fendt 939 en een recent aangeschafte 728 zijn uitgerust met het zogenoemde VarioGrip drukwisselsysteem, dat door Fendt af fabriek is opgebouwd.” De tractorbanden zijn op het land gemiddeld op zo’n 0,8 bar ingesteld. Dit is natuurlijk afhankelijk van welke machine gebruikt is.”
Overlaadwagens bij de oogst
Daarnaast maakt Wall bij de oogst van rooigewassen gebruik van twee overlaadwagens van het merk VGM en Dezeure. Ook deze wagens zijn voorzien van lage drukbanden. “Door de inzet van deze wagens wordt de capaciteit van de rooimachines vergroot en onnodig berijden van het land voorkomen.”
Ook de Leurse akkerbouwer ziet natuurlijk steeds meer gewasbeschermingsmiddelen verdwijnen en dat baart hem zorgen. “Ik denk dat robots en machines zoals de EcoRobotix ARA spotsprayer ervoor kunnen zorgen dat middelen behouden blijven, doordat enerzijds de hoeveelheid actieve stof per hectare wordt gereduceerd en anderzijds emissies worden voorkomen.”
‘Steeds wisselende percelen lastig’
Wat de bedrijfsvoering en dus ook teeltoptimalisatie in Wall’s situatie extra lastig maakt, is dat hij met zeer diverse percelen werkt (wat ieder jaar ook nog eens wisselt). “Dat betekent dus dat je een totaal andere aanpak hebt dan bijvoorbeeld in de polders. Daar heb je heel gelijkmatige percelen en meestal werken deze collega’s ook met vaste percelen.”
Je zou denken dat de Gelderse akkerbouwer met deze bedrijfssituatie moeilijk aan de Eco-regelingen kan voldoen, maar niets is minder waar. Door diverse inspanningen zoals de teelt van rustgewassen en eiwitrijke gewassen (conserven) kan de ondernemer aan diverse Eco-activiteiten voldoen. “Verder hebben wij hier in de regio ook heel veel struwelen en houtwallen en dat werkt natuurlijk allemaal mee. En de percelen die té slecht zijn, die doe ik gewoon in de braakregeling.”
Door de omstandigheden van afgelopen voorjaar en dit voorjaar is het ook voor de akkerbouwer weer een puzzel om alles ingevuld te krijgen. Daarbij willen de weersomstandigheden tot nu toe ook nog niet echt meewerken. “Het wachten is op een langere periode van droog en zonnig weer, zodat wij het land weer op kunnen en kunnen beginnen aan een nieuw groeiseizoen.”
Ontvang de Akkerbouwkrant gratis thuis op de mat
Dit, en vele andere verhalen recht uit het veld, lees je in de Akkerbouwkrant. Wil je ook de mooiste artikelen en reportages thuis op de mat?
De Akkerbouwkrant verschijnt zes keer per jaar met elke uitgave een verdiepend thema. De Akkerbouwkrant is semi-redactioneel en brengt positieve artikelen uit de markt. Met diverse reportages en praktijkervaringen komt de akkerbouwer aan het woord.
Klik hiernaast of ga naar akkerbouwbedrijf.be/abonneren voor alle mogelijkheden.
Tekst en beeld: Dick van Doorn
