De andere prominente aanjager van de groei van de agritech-markt is duurzaamheid. Dit onderwerp is steeds hoger op de agenda komen te staan van consumenten, bedrijven en overheden.
Dit leidt er bijvoorbeeld toe dat schaarse landbouwgrond niet langer alleen voor het verbouwen van voedsel wordt gebruikt. Zo worden sommige gewassen gebruikt om ‘biobouwstoffen’ te verkrijgen; vezels die bijvoorbeeld in composieten, papier, textiel en bouwmaterialen gebruikt worden, als alternatief voor minder duurzame bouwstoffen. Ook worden gewassen verbouwd voor de productie van biologische brandstoffen. Zo kan suikerriet als bio-ethanol dienen.
.png)
Tegelijkertijd stijgt het aantal monden dat gevoed moet worden. De wereldbevolking telt nu 7,8 miljard inwoners en stijgt volgens de Verenigde Naties naar 9,6 miljard in 2050. Dit vereist een hogere productie op het beschikbare landbouwareaal, temeer omdat deze door verstedelijking en natuurontwikkeling deels zal verdwijnen. Voor de huidige Nederlandse consumptie, inclusief kleding, hout en papier, is volgens het Planbureau voor de Leefomgeving per inwoner bijna 6.000 vierkante meter landbouwgrond nodig. Dat is zes keer zoveel als beschikbaar in Nederland zelf, zoals is te zien in de bovenstaande tabel.
Europese doelstellingen
De vereiste efficiëntieslag kan echter niet zonder beperkingen gemaakt worden. Volgens de aangekondigde Europese doelstellingen moet tegen 2030 het gebruik van chemische gewasbeschermingsmiddelen en antibiotica gehalveerd zijn en moet tegen die tijd 20 procent minder (kunst)mest gebruikt worden.
Op een kwart van het areaal moet tegen die tijd biologisch geteeld worden, als het aan de EU ligt. Dat maakt het veel complexer om de productiviteit van landbouwgrond te verhogen. Want verbouwen met minder gewasbescherming, kunstmest en antibiotica betekent in de praktijk vaak dat in beginsel meer handwerk nodig is. En daarvan constateerden we in het vorige hoofdstuk dat – als er al genoeg personeel te vinden is – de prijs hiervan eerder omhoog dan omlaag zal gaan.
Robotisering noodzakelijk om voedselzekerheid te garanderen
Daarmee wordt duidelijk dat het opvoeren van traditionele mechanisatie tekort schiet om de toenemende schaarste het hoofd te bieden. Naast het feit dat de inzet hiervan nog steeds arbeidsintensief is, belast dit ook de bodem relatief sterk. Met name bij bemesters, maaidorsers, bietenrooiers en landbouwkippers is de belasting bij het telen van maïs, graan en rooivruchten dusdanig hoog dat sprake is van bodemverdichting.
Volgens de Raad van de leefomgeving en infrastructuur kampt de helft van het Nederlandse landbouwareaal met een gebrekkige voorziening van zuurstof en het moeizaam doorlaten van water. Dit leidt tot productiviteitsverlies en opbrengstderving: zo valt de maisoogst 10 tot 20 procent lager uit als gevolg van bodemverdichting. Daarnaast heeft verdichting negatieve gevolgen op het bodemleven en de biodiversiteit en ondermijnt het de functie van de bodem als waterberging.
Robotisering is zodoende noodzaak. “Er zijn robots beschikbaar die onkruid kunnen wieden en plagen en ziekten kunnen bestrijden”, zegt oprichter Corné Rispens van robotvergelijkingsplatform Ducksize. Hij stelt bovendien dat veldrobots als vervanging van zwaardere mechanisatie de bodemverdichting kunnen verminderen. Akkerbouwvereniging HWodKa onderschrijft dit en heeft daarom al in 2016 voor meer robotisering gepleit.
Onkruidvrije gewassen
Ook spelen robots en agritech een steeds prominentere rol bij het onkruidvrij houden van gewassen. Het Duitse veredelingsbedrijf Strube wil samen met robotfabrikant Naïo Technologies en onderzoekscentrum Fraunhofer EZRT onkruidrobots inzetten om teelt van suikerbieten op langere termijn chemievrij te maken.
De eveneens Duitse machinefabrikant Lemken ziet deze kansen ook. Sterker nog: een pas vijf jaar geleden geopende fabriek voor de productie van veldspuiten wordt einde dit jaar gesloten, onder meer omdat regelgeving en consumentengedrag zich meer tegen chemische gewasbescherming hebben gekeerd. Lemken gaat zich nu samen met haar Nederlandse dochter Steketee toeleggen op duurzame mechanische onkruidbestrijding en selectieve gewasbescherming. De machines van het bedrijf bevatten onder meer slimme camera’s voor automatische stuursystemen en zijn zo onderdeel van de agritech-markt.
