Met een nieuwe optische sorteerder wil akkerbouwbedrijf Reitsma-Hazelhoff in Ferwert nieuwe deuren openen. De Smart Grader EVO 408 sorteert pootgoed volledig autonoom op maat en kwaliteit. De sorteerder van Gejo maakt onderdeel uit van een op maat gemaakte sorteerinstallatie, met zes grote bunkers en twee onafhankelijke loslijnen van Bijlsma Hercules. “Defecten als groen, groeischeuren, halve knollen, misvorming, schurft, ritnaalden, rhizoctonia en drukplekken kunnen we nu grotendeels er uit halen.”
Niet meer rekenen maar doen
De sloop van een loods uit de jaren zeventig was feitelijk de aanleiding voor het akkerbouwbedrijf om te kijken naar een andere sorteerlijn. Voorheen werkte de familieonderneming met een schudsorteerder met bunkers. Een machine die volgens teler Nantko Reitsma in principe een leven lang mee gaat. Een beproefd systeem. “We wilden de sorteerder dichterbij het product hebben, dus de logistiek verbeteren. Gaan we dan door met hetzelfde systeem? Met optische sortering is echter veel meer mogelijk en daar zien we kansen. Op een gegeven moment moet je dan niet meer rekenen maar doen.”
Vader Symen Johannes Reitsma zit altijd in de leeskamer. Hij is inmiddels 66 jaar en kan slecht tegen stof. “Een optische sorteerder is dus ook een stukje winst als het gaat om arbeid. Tijd die je normaal gesproken in de leeskamer doorbracht, kan je nu in andere zaken steken. Bovendien zorgt de maatnauwkeurigheid van de smartgrader voor meer verkoopbaar pootgoed. Een partij kun je bijvoorbeeld op schurft splitsen, iets wat handmatig ondoenbaar is.”
Kwaliteitsklasse verhogen
De broers Nantko en Jan Herman Reitsma runnen samen met hun ouders in Ferwert een akkerbouw- en vleeskuikenbedrijf, gevestigd op nog geen tien kilometer van de Waddenzeekust. Het akkerbouwbedrijf heeft een oppervlakte van 115 hectare, waarvan de 40 hectare pootgoed de belangrijkste teelt is. “We leveren in kwaliteitsklasse PB3 of PB4. De optische sortering biedt de kans om daar nog een stap verder in te gaan en schurft in meerdere kwaliteiten weg te draaien.”
Behoorlijke investering
De familie heeft op verschillende adressen optische sorteerders bekeken. Volgens Nantko Reitsma ging het uiteindelijk om het totaalplaatje, waarin Bijlsma Hercules en GEJO uiteindelijk als beste keuze uit de bus kwam. “Bovendien zit het bedrijf in Franeker, dat is vanaf hier nog geen half uur rijden. Het was niet een voorwaarde, maar wel een pluspunt dat de leverancier om de hoek zit.” Jos Broeders van GeJo heeft samen met Reitsma het plan voor de optische sortering uitgewerkt. Daarbij is Reitsma niet over één nacht ijs gegaan, “want het is toch een behoorlijke investering.” Bijlsma Hercules verzorgde de rest van het plaatje. “Anders moet je het zelf uitvinden. De belangrijkste voorwaarde is dat de sorteerlijnen in de loods moest passen en dat wij er mee moeten kunnen werken.”
De sorteerlijn heeft een capaciteit van vier ton per uur en is in februari opgeleverd. “We hebben in het voorjaar nog gedraaid om een partij aan Oezbekistan af te leveren. We hebben geselecteerd op kleur en op diepte. Hoe meer kleur kleurverschil hoe makkelijker het is om afwijking te constateren. Sowieso is de maatnauwkeurigheid van de Smart Grader EVO 408 vlijmscherp.”
Minder arbeid
Op het gebied van arbeid ervaart het akkerbouwbedrijf meteen de voordelen. “Het scheelt een heel stuk werk als je alleen nog hoeft te nalezen. De machine draait in principe als wij bijvoorbeeld in de pluimveestal staan. Je zet de machine ’s ochtends aan en ’s avonds weer uit. Overdag kan hij dan veel uren draaien. Dankzij een grote voorraadbunker hebben we er geen omkijken naar. Koffie en pauzes hoeft die niet.”
De toekomst van pootgoed
De waarde van pootgoed groeit ook mee met de maat- en kwaliteitsnauwkeurigheid van optische sortering. “Als je nog scherper bovenmaats er uit kunt halen, betekent dat ook meer winst. Net zo goed als dat voor schurft geldt. Denk aan partijen die normaal zouden worden afgevoerd, maar in principe wel aan de lichte normen voldoen.” Reitsma voorspelt dat bij export steeds belangrijker wordt. “Je ziet het aan Algerije en de eisen rond zilverschurft. Dergelijke gekke voorwaarden zullen steeds meer voor gaan komen. Door de mogelijkheid om kouder te sorteren en je een minder opgewarmd product hebt, is de kans op zilverschurft lager is. Zo’n sorteermachine biedt dus nieuwe mogelijkheden.” De sorteerlijn heeft acht uitgangen, waarvan één voor kluit en één voor voer. “We kunnen veel maten draaien en krijgen dan ook veel data.”
Blijven controleren
De akkerbouwer voert zelf zijn gegevens in, in de computer. “Zelflerend klinkt fantastisch, maar ik wil de baas zijn. Je moet blijven controleren. Het blijven computers en computers zijn hulpmiddelen. Dat ervaar ik ook zo met ons pluimveetak.” De fabrikant kan eventueel op afstand mee kijken zoal dat nodig is. De invoer heeft geen snaren. De partijen worden getrild en gerold, waardoor er ook minder stootproblemen ontstaan. Het zenuwcentrum is de Smart Grader EVO 408 waar camera’s gemiddeld dertig foto’s per poter maken. Op basis van een kleurenspectrum worden defecten gedetecteerd.
Reitsma: “We zijn er ontzettend blij mee. De kisten en de opslag staan nu mooi dichtbij. Soms moet je over je vraagtekens heen stappen. Doen, durven en uitvogelen.”
Tekst: Martin de Vries
Beeld: Bijlsma Hercules
